Nội dung
Với những người mới, ít tiếp xúc với các hệ thống âm thanh thì ampli đèn là thuật ngữ vô cùng mới. Khác với các thiết bị trên thị trường hiện nay, ampli đèn có đặc điểm và nguyên lý hoạt động tương đối đặc biệt. Để hiểu rõ hơn, chúng ta hãy cùng Lạc Việt Audio theo dõi ngay bài viết dưới đây nhé
Xem thêm
Ampli đèn là gì?
Ampli đèn thực chất là một thiết bị âm thanh làm nhiệm vụ khuếch đại và xử lý tín hiệu nhưng lại có nguyên lý hoạt động như bóng đèn. So với các sản phẩm khác trên thị trường hiện nay thì ampli đèn có thể được coi là đỉnh cao của âm thanh, mang đến cho người dùng những trải nghiệm tuyệt vời nhất. Tuy nhiên, để có thể giữ vị trí độc tôn như hiện nay, ampli đèn đã phải trải qua một quá trình lịch sử lâu dài và nhiều thăng trầm.
Lee De Forest đã cho amply đèn ra mắt công chúng lần đầu tiên năm 1906, đồng thời, đây cũng là tiền thân của những thiết bị amply bán dẫn phổ thông hiện nay. Vào thời điểm này, ampli đèn liên tục được các nhà sáng chế cho ra mắt với nhiều model khác nhau để phù hợp với nhu cầu sử dụng. Tuy nhiên, sự xuất hiện của bán dẫn silicon của những năm 70 đã khiến ampli đèn tụt dốc thảm hại và dường như biến mất trên thị trường âm thanh. Amply bán dẫn được đánh giá cao hơn, cả về công suất, giá thành, cũng như kích thước, trọng lượng nên chúng đã nhận được sự quan tâm rất lớn của người tiêu dùng, vươn lên vị trí dẫn đầu trong cuộc đua của các thiết bị âm thanh.
Tưởng chừng chúng đã không còn được xuất hiện nữa nhưng trong những năm gần đây ampli đèn đang dần trở lại khi thị trường nghe nhạc có những nhà sản xuất thiết bị âm thanh muốn lựa chọn và khám phá vẻ đẹp từ âm thanh của dòng ampli đặc trưng này!
Khái niệm ampli đèn là gì?
Nguyên lý hoạt động của ampli đèn
So với các sản phẩm khác trên thị trường thì ampli đèn có nguyên lý hoạt động tương đối đặc biệt, giống với nguyên lý hoạt động của bóng đèn. Bóng đèn cũng giống như bóng bán dẫn chỉ cho phép electron đi qua theo một chiều cố định. Tuy nhiên, điểm khác biệt giữa hai thiết bị này là khi hoạt động, bóng đèn cần rất nhiều năng lượng, trong khi bóng bán dẫn chỉ còn một chút năng lượng mà thôi
Bóng được sử dụng trong ampli đèn có 3 thành phần chính: catốt, anốt, và cực G được đặt trong một hộp thủy tinh mà trong đó, không khí đã được rút ra ngoài để có thể đạt trạng thái gần chân không. Điều này, giúp tránh hiện tượng cản trở dòng electron dịch chuyển từ catot đến anot, gây nhiễu, thất thoát tín hiệu âm thanh và các thiết bị bên trong không bị oxi hóa.
Catot là bộ phận giúp electron được giải phóng ra bên ngoài và năng lực phát xạ điện tử của bộ phận này được nâng cao nhờ vào việc cường hóa lớp phủ bên ngoài bằng nhiều hợp chất khác nhau
Anot có điện thế dương làm nhiệm vụ thu thập các electron. Dòng điện được truyền qua bóng đèn có lớn hay không phụ thuộc vào lớp phủ bề mặt catốt, diện tích bề mặt catốt-anốt và độ chênh lệch điện áp catốt-anốt
Cực G được thiết kế để nằm giữa hai cực anot và catot dưới 2 dạng lưới và lò xo. Vì mang điện áp âm nên các điện từ khi đi qua cực G không bị hút vào
Bóng đèn trong ampli được cấu tạo từ 3 bộ phận chính
Khi amply đèn hoạt động, catot được nung nóng để đạt trạng thái nhất định bẻ gãy liên kết kim loại khiến các electron phát ra khỏi bề mặt catot. Nhiệt độ này vừa không quá lớn để electron bay quá mạnh, đập vào anot và đàn hồi trở lại, hoặc bay lệch quỹ đạo (vì động năng điện tử lớn hơn cả lực hút anốt) vừa không quá bé để cung cấp đủ động năng cho electron. Tuy nhiên, trên thực tế, hiệu suất chuyển đổi nhiệt năng sang điện năng không lớn, vì vậy mà trong quá trình hoạt động rất dễ gặp phải tình trạng lãng phí năng lượng
Nhờ vào cơ chế dịch chuyển như trên mà dòng điện qua bóng đèn tương đối nhỏ. Vì vậy, để hệ thống âm thanh có thể hoạt động thì đòi hỏi loa phải có độ nhạy cao, nên chỉ một thay đổi nhỏ cũng có thể ảnh hưởng đến thanh âm đầu ra, mang đến sự khác biệt cực lớn. Ngoài ra, bạn vẫn có thể tạo ra dòng điện lớn hơn nhờ kết hợp nhiều hệ thống bóng đèn, nhưng yếu tố chi phí cao và cách thức điều khiển sao cho đồng pha giữa các bóng là rào cản đáng kể, khiến nhiều người dùng lo ngại
Cực G có dạng lưới hoặc lò xo mang điện áp âm, không kín nên ít cản trở dòng electron dịch chuyển. Vì áp đặt trên cực G có sự ảnh hưởng trực tiếp đến sự chênh lệch anot và catot nên chúng được gọi với cái tên là cực điều khiển. Như vậy, chúng ta có thể thấy rằng điện áp của cực G âm ít hay âm nhiều so với catot ảnh hưởng trực tiếp đến độ lớn của dòng điện chạy từ catot đến anot
Nguyên lý hoạt động của ampli đèn
Phân loại bóng đèn trong amply
Dựa vào giai đoạn hoạt động, bóng đèn trong ampli được chia thành 2 loại khác nhau: tiền khuếch đại âm tần và khuếch đại âm tần
Tiền khuếch đại âm tần
Bóng tiền khuếch đại âm tần được sử dụng cho giai đoạn khuếch đại âm tần. Giai đoạn này có tác dụng tăng cường dòng tín hiệu để chúng có đủ cường độ tiếp tục giai đoạn sau do mức tín hiệu đến ampli đèn thường bé. Để giúp thanh âm đầu ấn tượng, mang đến chất lượng cao thì bắt buộc giai đoạn này phải có khả năng xử lý âm thanh thật chính xác, đặc biệt là tạp âm và những tiếng rè. Vì vậy, các bóng tín hiệu để nâng cao tính năng, chúng sẽ được tráng thêm một lớp vật liệu để chống nhiễu
Bóng tiền khuếch đại âm tần trong ampli đèn
Bóng công suất
Bóng công suất được sử dụng cho giai đoạn khuếch đại âm tần. Thiết bị này được coi là trái tim, linh hồn của ampli đèn có vai trò quyết định đến chất lượng tín hiệu âm thanh qua ampli. Bộ phận này được sử dụng để biến dòng tín hiệu âm thanh từ tiền khuếch đại đủ mạnh để cho ra tải. Chính vì giữ vai trò quan trọng như vậy nên những người chơi ampli đèn rất quan tâm đến chất lượng bóng đèn công suất. Ngoài ra, để đảm bảo chất lượng âm thanh và sự ổn định trong quá trình hoạt động thì bóng công suất cần thường xuyên được kiểm tra và thay mới.
Mặc dù đã được chế tạo đặc biệt để tạo ra dòng điện lớn nhưng rất ít bóng công suất có khả năng cung cấp dòng điện đủ lớn cho ampe. Vì vậy, trong giai đoạn khuếch đại âm tần, tín hiệu sau đó được đưa vào biến áp xuất âm để lấy áp và dòng phù hợp cho ra loa.
Bóng công suất trong ampli đèn
Đặc điểm âm thanh của ampli đèn
So với những thiết bị khác trên thị trường thì âm thanh của ampli đèn đặt biệt hơn nhiều, mang đậm chất cổ xưa.
Thanh âm analog
Điểm nổi bật lớn nhất của ampli đèn là chất âm tự nhiên, mượt mà, dày dặn hơn âm thanh amply ở thể rắn. Tín hiệu analog này là chất âm được rất nhiều người tìm kiếm, đặc biệt với những người yêu âm nhạc, coi âm nhạc là cuộc sống là một lĩnh vực để nghiên cứu, để tìm kiếm chứ không phải để bóc tách, phân tích. Nếu như bạn đã từng được nghe đĩa than thì chắc chắn sẽ hiểu tại sao ampli đèn Việt Nam, ampli đèn Trung Quốc, Ampli đèn chất lượng cao lại được ưa chuộng như vậy.
Tuy nhiên, trên thực tế, không phải ampli đèn nào cũng giống nhau, chúng phụ thuộc rất nhiều vào linh kiện, thương hiệu sản xuất, loại bóng, năm sản xuất, địa điểm sản xuất. Ví dụ: Nếu General Electric và Voskhod nổi tiếng bởi sự chi tiết thì Siemens và Tung-Sol lại chinh phục người sử dụng bởi sự mượt mà, thư giãn.
Thanh âm analog
Ampli đèn không bị giới hạn bởi một chất âm
Một trong những đặc điểm ấn tượng nhất của ampli đèn với người tiêu dùng là khả năng thay đổi chất âm bằng việc thay đổi bóng đèn. Chính vì vậy mà với những người mới biết đến ampli đèn giá rẻ thường hay băn khoăn: bóng đèn này có phù hợp để lắp đặt cho chiếc amply này hay không?
Thực tế, trên mỗi bóng đèn, chúng ta có thể thấy được các ký tự đi sau tên của nhà sản xuất như: E88CC, 6922 hoặc WE408A, thể hiện hiệu điện thế hoạt động, cường độ dòng điện hoạt động cũng như các đặc điểm khác của bóng đèn. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể đọc được những thông số này, bạn phải có kiến thức nhất định về âm thanh mới có thể hiểu được. Các sản phẩm của một nhà sản xuất đều có đặc tính giống nhau, vì vậy, chúng thường được đặt chung vào một “nhóm bóng”
Ví dụ: Nhóm 6AK5 sẽ bao gồm các mã EF95, 5654, 6AK5, 6J1, 6ZH1P, M8100 và các biến thể khác của chúng. Ngoài ra, mỗi nhóm khác nhau lại có những đặc tính âm thanh khác nhau mặc dù chúng ta không thể cắm tube từ nhóm ampli đèn này sang nhóm ampli đèn khác.
Như vậy, để có thể sử dụng ampli đèn tốt thì bạn nên quan tâm đến nhóm family của thiết bị để có thể thoải mái thay đổi chất âm khi lựa chọn những bóng đèn khác trong cùng một nhóm thay vì việc quan tâm quá nhiều đến số volt hay số ampe.
Ampli đèn không bị giới hạn bởi một chất âm
Có thể bạn quan tâm:
Loa treble là gì?
Lời bài hát Yêu từ đâu mà ra
Nhạc Flac là gì?
Các sản phẩm ampli đèn giá rẻ tốt nhất hiện nay
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều các loại ampli khác nhau, mang đến sự lựa chọn đa dạng cho người dùng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy không phải thiết bị nào cũng chất lượng và phù hợp với hệ thống âm thanh nhà bạn. Hiểu được điều này, Lạc Việt Audio xin phép giới thiệu đến bạn đọc 5 chiếc ampli đèn giá bình dân chất lượng cao như sau:
833S
2810 SE
Rongcon 805 SE
KT120 PP
Conghoan123 KT88 PP
Tuy nhiên, để có thể chọn được sản phẩm phù hợp với hệ thống âm thanh nhà bạn thì còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như không gian, công suất, thương hiệu sản xuất. Vì thế, hãy cân nhắc thật kỹ trước khi mua. Ngoài ra, nếu như bạn không thật sự tự tin thì có thể liên hệ với Lạc Việt Audio để được tư vấn và giải đáp tốt nhất.
Các sản phẩm ampli đèn giá rẻ tốt nhất hiện nay
Mong rằng, với những chia sẻ trên đây của Lạc Việt Audio về Ampli đèn giá bình dân, ampli đèn chất lượng cao sẽ giúp bạn bổ sung vào kho tàng kiến thức của mình những thông tin hữu ích nhất.